του ΣΙΜΟΥ ΔΑΝΙΗΛΙΔΗ Δημάρχου Συκεών Μέλους Εθνικού Συμβουλίου ΠΑΣΟΚ
Το ΠΑΣΟΚ έχει ταυτιστεί με τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση της χώρας. Οι αρχές της αποκέντρωσης, της αυτοδιοίκησης, της δημοκρατικής διαδικασίας και της λαϊκής συμμετοχής, τροφοδότησαν τις πολιτικές επιλογές του από την ίδρυσή του. Οι ίδιες αρχές, υπό το πρίσμα των σύγχρονων αναγκών της ελληνικής κοινωνίας, οφείλουν να λειτουργήσουν ως καταλύτης στην προγραμματική του πρόταση. Το σχέδιό για την ανασύνταξη του Κράτους και του Πολιτικού Συστήματος, καθορίζει τις πολιτικές που πρέπει να ασκήσει η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
Η ενδυνάμωση του δημοκρατικού πολιτεύματος, η θωράκιση της αυτονομίας της πολιτικής, η διαφάνεια, οι θεσμοί άμεσης δημοκρατίας, οριοθετούν το εύρος των μεταρρυθμίσεων του πολιτικού συστήματος.
Η συγκρότηση ενός ευέλικτου και επιτελικού κράτους, η αναδιοργάνωση της δημόσιας διοίκησης, η αιρετή περιφερειακή αυτοδιοίκηση, η αναβάθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, η μητροπολιτική αυτοδιοίκηση, η αποκέντρωση εξουσιών, οριοθετούν το νέο διοικητικό χάρτη της χώρας.
Το ΠΑΣΟΚ με την κυβερνητική του πρόταση πρέπει να ολοκληρώσει τη διοικητική μεταρρύθμιση που άφησε στη μέση το 1998.
Ευέλικτο και επιτελικό κράτος - στρατηγείο με λιγότερα υπουργεία και λιγότερους κρατικούς οργανισμούς.
Δύο ισχυροί και ανεξάρτητοι βαθμοί αυτοδιοίκησης, οι οποίοι θα συνεργάζονται με βάση τις αρχές της επικουρικότητας, της αλληλεγγύης και της αποδοτικότητας υπέρ των πολιτών.
Ο Α' βαθμός Αυτοδιοίκησης να αποτελείται από 350 - 400 δήμους, μεγάλους γεωγραφικά και πληθυσμιακά, ισχυρούς θεσμικά και οικονομικά, με νέες αρμοδιότητες και πόρους. Η νέα διαίρεση θα αφορά το σύνολο των δήμων της χώρας, συμπεριλαμβανομένων της Αττικής και της Θεσσαλονίκης.
Ο Β' βαθμός Αυτοδιοίκησης να αποτελείται από λίγες περιφέρειες. Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση έχει επικεφαλής αιρετό περιφερειάρχη και αιρετό περιφερειακό συμβούλιο με αναλογική εκπροσώπηση των νομών στη σύνθεσή του. Οι νομαρχίες αποτελούν αποκεντρωμένες διοικητικές μονάδες του νέου θεσμού της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση με άμεσα αιρετά τα όργανα διοίκησης και κατοχυρωμένες υπερτοπικές κι άλλες αρμοδιότητες.
Μεταφορά αρμοδιοτήτων του κράτους στην αυτοδιοίκηση, όπως η κοινωνική φροντίδα και πρόνοια, το περιβάλλον, ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός, η εκπαίδευση και προσχολική αγωγή, η τοπική ανάπτυξη, η απασχόληση, η αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, κλπ.
Κατοχύρωση της οικονομικής αυτοδυναμίας των δύο βαθμών αυτοδιοίκησης με φορολογική αποκέντρωση και μεταφορά φόρων από το κράτος στην αυτοδιοίκηση, χωρίς την επιβολή νέων φόρων στους πολίτες.
Τι θα σημάνει, όμως, η αλλαγή αυτή για τη Θεσσαλονίκη;
Η διοικητική μεταρρύθμιση που προτείνει του ΠΑΣΟΚ, για να είναι αποτελεσματική σε επίπεδο Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής, πρέπει να εμπεριέχει:
Γεωγραφικά χαρακτηριστικά. Να αλλάζει ριζικά τα σημερινά γεωγραφικά όρια των οργανισμών αυτοδιοίκησης.
Θεσμικά χαρακτηριστικά. Να θεσπίζει αιρετή Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση, ως βαθμό αυτοδιοίκησης, με συγκεκριμένες αρμοδιότητες και πόρους. Να καταργεί κρατικούς οργανισμούς και εταιρίες. Να ενισχύει και να μεταφέρει αρμοδιότητες του κράτους στην αυτοδιοίκηση.
Η μεγάλη τομή στη νέα διοικητική οργάνωση για τη Θεσσαλονίκη είναι σίγουρα η Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση.
Τρεις πρέπει να είναι οι αρχές στις οποίες να στηρίζεται το εγχείρημα.
Να είναι βαθμός αυτοδιοίκησης.
Να έχει σαφείς αρμοδιότητες και πόρους.
Να έχει ισχυρή δημοκρατική, πολιτική και κοινωνική νομιμοποίηση. Να είναι αιρετή.
H σχέση της με τους δήμους που ανήκουν στα γεωγραφικά της όρια. Η Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση δεν θα πρέπει να υποκαθιστά ή να απορροφά αρμοδιότητες που μπορούν να ασκηθούν από άλλο αυτοδιοικητικό φορέα, όπως είναι οι δήμοι ή οι Σύνδεσμοι Δήμων. Η παρουσία των δήμων να είναι ισχυρή, οι τομείς παρέμβασής τους ξεκάθαροι και η συμμετοχή τους ουσιαστική.
Αρμοδιότητες της Μητροπολιτικής Αυτοδιοίκησης.
Υπερτοπικές αρμοδιότητες που σήμερα διαχειρίζονται κρατικοί οργανισμοί, κρατικά συμβούλια ή δημόσιες εταιρίες. Τέτοιες είναι οι αρμοδιότητες στους τομείς της αστικής συγκοινωνίας (ΟΑΣΘ, ΣΑΣΘ), της ύδρευσης και αποχέτευσης (ΕΥΑΘ), του πολιτισμού (ΚΘΒΕ, Μουσεία), της χωροταξίας (ΟΡΘΕ), της σχολικής στέγης (ΝΑΘ, ΟΣΚ), του λιμανιού (ΟΛΘ), του προγραμματισμού και συντονισμού των έργων υποδομής που εκτελούν οι πρώην ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΑΘ) και οι εταιρίες τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών.
Αρμοδιότητες που σήμεραδιαχειρίζεται το κράτος με τις υπηρεσίες διαφόρων υπουργείων, όπως η προστασία και ανάδειξη του περιαστικού δάσους, η προστασία των υδάτινων πόρων, των λιμνών και του Θερμαϊκού, η προστασία των υγροτόπων, υδροβιοτόπων και των περιοχών φυσικού κάλλους, η προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, το κυκλοφοριακό, ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός, η πολιτική προστασία και η αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, οι νοσοκομειακές μονάδες, ο τουρισμός, η προστασία του περιβάλλοντος και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η διαχείριση κοινοτικών πρωτοβουλιών και προγραμμάτων, ο δημοκρατικός προγραμματισμός και η περιφερειακή ανάπτυξη, η εφαρμογή αναπλαστικών σχεδίων διαδημοτικού ή υπερτοπικού ενδιαφέροντος (αξιοποίηση στρατοπέδων, Δυτικό Τόξο, υπογείωση της σιδηροδρομικής γραμμής του ΟΣΕ και δημιουργία γραμμικού αστικού δάσους, κ.ά.) κλπ.
Στο πλαίσιο των παραπάνω, περιγράφεται το σχέδιο που θα μπορούσε να οργανώσει διοικητικά την ευρύτερη περιοχή.
Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση (άμεσα αιρετή) που θα καλύπτει γεωγραφικά τα όρια του νομού Θεσσαλονίκης με αρμοδιότητες αυτές της σημερινής νομαρχιακής αυτοδιοίκησης και εκείνες της προτεινόμενης αιρετής περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Η Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση θα λειτουργεί ως β΄ βαθμός Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
Συνένωση δήμων μεβάση αναπτυξιακά, ανθρωπογεωγραφικά, πολιτισμικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά κριτήρια, με στόχο τη λειτουργία, το πολύ του 50% του αριθμού των σημερινών δήμων του νομού. Η συνένωση θα αφορά όλους τους δήμους του νομού.
Μία πιο τολμηρή εκδοχή θα μπορούσε να προβλέπει τη διεύρυνση των ορίων της Μητροπολιτικής Αυτοδιοίκησης τουλάχιστον με τους νομούς Χαλκιδικής και Κιλκίς, οι οποίοι λειτουργούν στην ουσία μαζί με τη Θεσσαλονίκη ως ένας ενιαίος χώρος οικονομικής, παραγωγικής και κοινωνικής δραστηριότητας.
Αξίζει να σημειώσουμε πως το υφιστάμενο συνταγματικό πλαίσιο που ορίζει τη λειτουργία μόνο δυο βαθμών αυτοδιοίκησης, περιορίζει το εύρος της διοικητικής μεταρρύθμισης.
Η Θεσσαλονίκη, μετά τη νέα διοικητική μεταρρύθμιση, πρέπει να αποκτήσει ισχυρή δυναμική και νέες προϋποθέσεις αναπτυξιακής πορείας.